Nghiên cứu cho thấy, nước muối ưu trương cho hiệu quả làm sạch và giảm các triệu chứng khó chịu đường hô hấp hiệu quả gấp 2-3 lần muối sinh lý 0,9% thông thường. Nó có thể dùng để khí dung, rửa mũi hay súc họng miệng. Vậy muối ưu trương có lợi ích gì và nên sử dụng thế nào trong từng trường hợp?
1. Nước muối ưu trương trong khí dung
1.1. Lợi ích khi xông khí dung với nước muối ưu trương
Khí dung là phương pháp sử dụng máy chuyên dụng để khuếch tán dung dịch muối, dung dịch thuốc theo dạng sương mù, tác động đến hệ thống niêm mạc đường hô hấp trên hoặc dưới. Từ đó điều trị tại chỗ cho các bệnh lý đường hô hấp như viêm mũi họng, viêm xoang, viêm thanh quản, viêm khí – phế quản…
Kích thước hạt dung dịch tạo ra vô cùng nhỏ, chỉ khoảng 16 micromet nên có thể len lỏi sâu và lưu lại trên lớp tế bào lông chuyển của niêm mạc đường hô hấp. Nhờ thế mà dung dịch muối, thuốc có thể tác động trực tiếp lên vị trí viêm nhiễm một cách nhanh chóng.
Xông khí dung với nước muối ưu trương được đánh giá là giải pháp điều trị hiệu quả và an toàn, được dùng trong các bệnh lý đường hô hấp như: viêm tiểu phế quản, hen suyễn (hoặc có cơn khó thở nghi ngờ suyễn), viêm thanh quản cấp, viêm khí phế quản cấp… hay kích thích ho khạc đờm ở những bệnh nhân không thể tự ho khạc. Tùy từng trường hợp sẽ cần thuốc đi kèm và cần chỉ định của bác sĩ.
Trong một nghiên cứu lâm sàng tại Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang trên bệnh nhi bị viêm tiểu phế quản, kết quả cho thấy khí dung nước muối ưu trương (NaCl 3%) cho hiệu quả, an toàn và vượt trội so với muối thông thường (NaCl 0,9%) về giảm các biểu hiện lâm sàng trên bệnh nhi mắc viêm tiểu phế quản vừa và nhẹ.
Ngoài ra, khi trẻ bị viêm mũi họng, viêm xoang gây khó chịu nhiều và không đáp ứng với xịt rửa mũi thông thường, ba mẹ có thể hỏi ý kiến bác sĩ để khí dung cho bé với nước muối ưu trương 3%.
Bên cạnh đó, bạn có thể tham kham khảo rửa mũi cho trẻ với Bộ xịt rửa mũi Nebial 3% mà không cần sử dụng điện, không tiếng ồn hay thiết bị cồng kềnh. Ngoài hộp gồm 20 ống dung dịch muối ưu trương Nebial 3%, Bộ sản phẩm còn kèm theo 1 thiết bị rửa mũi Spray-sol.
Spray-sol đã được cấp bằng sáng chế tại Châu Âu, cho khả năng phân tán dung dịch muối thành các hạt siêu nhỏ tương đương máy khí dung – chỉ 16 micromet. Từ đó giúp bé rửa mũi sạch sâu, cả các phần hốc trên và sau mũi khó tiếp cận. Đặc biệt, áp lực nhẹ nhàng và luôn được kiểm soát ổn định nên rất an toàn cho cả trẻ sơ sinh.
1.2. Hướng dẫn khí dung với nước muối ưu trương
- Bước 1: Cho trẻ (hoặc người lớn) nằm hay ngồi ở tư thế thoải mái.
- Bước 2: Chuẩn bị máy khí dung, cho dung dịch muối ưu trương vào máy theo hướng dẫn của nhà sản xuất. Thông thường là 0,25ml/lần với trẻ < 1 tuổi, 5ml/lần với trẻ > 1 tuổi, 5-10ml/lần với người lớn. Sau đó bật máy khí dung.
- Bước 3: Khí dung. Khi thấy hơi thoát ra, tiến hành đeo mặt nạ khí dung cho người bệnh. Thông thường mỗi lần khí dung sẽ kéo dài 10 – 15 phút.
- Bước 4: Vệ sinh miệng sau khi khí dung. Cho trẻ súc miệng với nước muối sinh lý hoặc uống một chút nước.
- Bước 5: Vệ sinh máy khí dung.
Người bệnh sẽ cần khí dung 1 – 4 lần/ngày tùy tình trạng.
2. Nước muối ưu trương trong rửa mũi
2.1. Lợi ích
Hiện nay, làm thông thoáng đường thở, loại bỏ nghẹt, sổ mũi thì chúng ta thường rửa mũi với nước muối sinh lý 0,9%. Tuy nhiên, nghiên cứu cho thấy hiệu quả được cải thiện đáng kể khi thay thế bằng nước muối ưu trương (1,8%, 2,7%, 3%).
Vì nồng độ muối cao hơn nồng độ sinh lý 0,9%, nên khi tiếp xúc với tế bào sống thì nước muối ưu trương sẽ rút nước ra khỏi tế bào, giảm hiện tượng sưng viêm, phù nề niêm mạc mũi. Mặt khác tiêu diệt các vi khuẩn gây hại, giúp kháng khuẩn, kháng viêm hiệu quả và an toàn.
Nghiên cứu được thực hiện bởi P. Marchisio và cộng sự (Khoa sinh lý bệnh học và cấy ghép, Đại học Milan, Italy) trên 220 trẻ có triệu chứng viêm mũi dị ứng cho thấy nước muối ưu trương 3% giúp rửa mũi nhanh và giảm các triệu chứng khó chịu ở mũi hiệu quả gấp 2 – 3 lần muối sinh lý. Cụ thể là:
- Nhóm muối sinh lý: Chỉ cải thiện triệu chứng hắt hơi (-25%, P=0,002), chảy nước mũi (-31,2%, P=0,0002)
- Nhóm muối ưu trương: Giảm đáng kể tất cả các triệu chứng tại mũi: hắt hơi (-32,5%), ngứa mũi (-50%), phì đại cuốn mũi (-31,2%), phì đại V.A (-30%), OME (-5%)
Bạn có thể tham khảo dung dịch muối ưu trương Nebial 3% – giải pháp tiên tiến không kháng sinh trong điều trị các bệnh đường hô hấp trên. Nebial 3% có thể dùng để nhỏ, rửa hay khí dung.
Bên cạnh hàm lượng muối cao 3%, Nebial 3% còn có thêm Natri Hyaluronate dưỡng ẩm nên rửa mũi không bị xót rát – vấn đề thường gặp ở muối ưu trương. Ngoài ra, Natri Hyaluronate còn tăng hoạt động của các tế bào lông chuyển, giúp chất nhầy, bụi bẩn, vi khuẩn, virus bị loại bỏ nhanh chóng hơn.
2.2. Hướng dẫn sử dụng
Nước muối ưu trương dạng ống nhỏ:
- Trẻ sơ sinh: Nhỏ 1-2 giọt cho mỗi bên mũi, 2-3 lần/ngày, thông thường trước khi
- cho ăn hoặc sau khi đi ngủ.
- Trẻ em: Nhỏ từ 1-3 giọt cho mỗi bên mũi, 2-3 lần/ngày.
Người lớn: Nhỏ từ 2-4 giọt cho mỗi bên mũi, 2-3 lần/ngày
Nước muối ưu trương dạng chai xịt phun sương:
- Trẻ từ 3 tháng tuổi: Xịt 1 lần mỗi lỗ mũi, dùng 1-2 lần/ngày.
- Trẻ em: Xịt 1-3 lần mỗi lỗ mũi, dùng 2-3 lần/ngày.
- Người lớn: Xịt 2-4 lần mỗi lỗ mũi, dùng 3-4 lần/ngày.
3. Nước muối ưu trương súc họng miệng
2.1. Lợi ích
Hiện nay, một số báo cáo cho thấy nước muối ưu trương 1,5% cho hiệu quả hơn nước muối sinh lý 0,9% trong việc súc họng, làm sạch vùng họng miệng và thuyên giảm triệu chứng khó chịu đường hô hấp.
Súc họng với nước muối ưu trương 1,5% không chỉ tạo môi trường không thuận lợi cho sự phát triển của virus mà còn kháng khuẩn, giảm viêm tại chỗ, làm lớp chất nhầy dày lên nên cản trở virus tiếp cận các tế bào cơ thể bên dưới.
- Giảm đau họng, viêm nhiễm, cảm lạnh và nhiễm trùng xoang
- Giảm cơn đau do chảy máu nướu răng
- Trung hòa các axit trong miệng và duy trì sự cân bằng độ pH của chúng, giúp ngăn ngừa viêm lợi
- Giảm sự lây lan của nhiễm trùng nấm trong miệng và cổ họng
Lưu ý: Không nên pha nồng độ muối ưu trương quá cao vì dễ làm tổn thương các tế bào của cơ thể.
2.2. Hướng dẫn sử dụng
- Pha dung dịch ưu trương khoảng 1,5%: Nên dùng muối dạng viên đã được tính toán chính xác hàm lượng phù hợp. Thay vì pha 1 viên với 500ml để cho ra nồng độ sinh lý 0,9%, bạn pha 3 viên với khoảng 900 – 1000ml nước.
- Súc họng: cần để dung dịch muối xuống phần sâu nhất của cổ họng. Súc 3 lần/đợt x 3 lần/ngày.
Mong rằng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn về nước muối ưu trương, những lợi ích sức khỏe và cách sử dụng nó sao cho đúng và hiệu quả.
Nếu có băn khoăn nào khác về sức khỏe nói chung, đặc biệt ở trẻ nhỏ, bạn hãy chia sẻ cùng Buona qua Facebook/Zalo nhé!
Tham khảo thêm: Ngậm nước muối có tác dụng gì? Hướng dẫn cho bé ngậm đúng cách
Dược sĩ Trần Thị Quỳnh Chi – giám đốc phụ trách chuyên môn của hãng Buona Italy với rất nhiều nhãn hàng dành cho nhi khoa hàng đầu Italy.
