Theo báo cáo của Viện dinh dưỡng quốc gia năm 2020, cứ 5 trẻ thì có 1 trẻ thiếu máu. Việc bổ sung sắt cho bé đã được các cha mẹ quan tâm hơn. Tuy nhiên, việc bổ sung quá nhiều sắt cũng ảnh hưởng không kém khi thiếu sắt, thậm chí nó còn tác động xấu đến sức khỏe của trẻ. Dưới đây là các dấu hiệu thừa sắt ở trẻ sơ sinh mà bạn có thể tham khảo để an tâm dùng sắt an toàn và hiệu quả cho bé.
1. Những dấu hiệu thừa sắt ở trẻ sơ sinh
Thừa sắt hay còn gọi là quá tải sắt. Đây là tình trạng bệnh lý với lượng sắt trong cơ thể vượt quá mức cần thiết. Thông thường, cơ thể sẽ hấp thu lượng sắt vừa đủ với nhu cầu và một phần được lưu trữ trong tế bào ruột dưới dạng Ferritin. Tuy nhiên, trong trường hợp bé bị thừa sắt, ruột bị mất khả năng điều hòa hàm lượng sắt không cần thiết và sắt cũng đồng thời bị tích tụ ở gan gây ra tình trạng nhiễm sắt, cuối cùng sẽ dẫn đến tổn thương ở những cơ quan khác. Lượng sắt mà trẻ thừa sắt hấp thu gấp 3 lần lượng sắt trẻ không bị bệnh hấp thu.
Các dấu hiệu thừa sắt ở trẻ sơ sinh bạn có thể quan sát thấy, bao gồm:
Dấu hiệu thừa sắt sớm
- Mệt mỏi, yếu người, suy nhược cơ thể, sụt cân
- Da đậm màu, màu đồng
- Đau khớp
- Đau bụng thường xuyên không rõ nguyên nhân
- Trẻ thừa sắt khiến tạo điều kiện kích thích vi khuẩn phát triển, dẫn đến hay mắc phải các bệnh truyền nhiễm mạn tính.
- Trẻ thường xuyên căng thẳng, giận dữ, sợ hãi và chống đối với mọi người.
Dấu hiệu thừa sắt muộn
- Tiểu đường
- Suy tim
2. Nguyên nhẫn dẫn đến thừa sắt
Có 3 nguyên nhân chính gây thừa sắt đó là:
- Do yếu tố di truyền: Trẻ bị ngay từ lúc mới sinh ra (do đột biến gen HFE di truyền), ruột mất khả năng điều hòa sắt và sắt thừa sẽ tích tụ ở gan, tim. Để phát hiện sớm loại bệnh này, bạn cần làm cho bé đi làm xét nghiệm đo lượng ferritin trong huyết thanh và trong mẫu bệnh phẩm sinh thiết gan.
- Do bệnh lý: Là loại bệnh cơ hội, đi kèm với những bệnh lý khác như bệnh thiếu men G6PD, thiếu hồng cầu, bệnh gan, bệnh liên quan đến sự hấp thụ sắt trong cơ thể trẻ.
- Do sử dụng quá liều sắt: Khi trẻ tiêu thụ lượng sắt nhiều hơn nhu cầu của cơ thể và trong 1 thời gian dài sẽ gây ra ngộ độc sắt cấp tính. Ngoài ra, trên thực tế trường hợp bị dư thừa sắt có thể xảy ra đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ do uống nhầm viên bổ sung sắt và đa sinh tố của người lớn.
3. Trẻ sơ sinh bị thừa sắt có sao không?
Ngay cả khi chưa nhìn thấy các dấu hiệu thừa sắt ở trẻ sơ sinh, không ít cha mẹ đã lo lắng về tình trạng thừa sắt này.
Khi sắt được bổ sung nhiều hơn nhu cầu, trẻ sơ sinh có thể bị đi ngoài phân đen. Tuy nhiên, biểu hiện thừa sắt ở trẻ này là điều chỉnh bình thường của cơ thể để tống đẩy lượng sắt dư thừa ra ngoài nên bạn không cần lo lắng quá.
Còn trong trường hợp trẻ bị thừa sắt thực sự, cơ thể hấp thu quá nhiều sắt mà không có cách nào loại bỏ chúng thì thực sự rất đáng lo ngại. Sắt sẽ bị tích trữ trong xương khớp và các cơ quan như: tim, gan, tuyến tụy và gây tổn thương các khu vực này. Như:
- Xơ gan, tăng nguy cơ ung thư gan.
- Tiểu đường do tổn thương tuyến tụy.
- Suy tim sung huyết, loạn nhịp tim.
- Thay đổi màu da sang màu đồng hoặc xám.
Thậm chí, khi không được điều trị, lượng sắt dư cùng các dấu hiệu thừa sắt ở trẻ sơ sinh có thể làm các cơ quan hoạt động. Đây cũng là lý do mà tỷ lệ thiếu sắt ở trẻ em Việt Nam khá cao nhưng bạn không được tự ý bổ sung mà luôn cần chỉ định từ bác sĩ.
4. Cách phòng ngừa, xử lý và điều trị thừa sắt cho trẻ em
Để hạn chế tối đa tình trạng thừa sắt ở trẻ, trước hết bạn cần ưu tiên bổ sung sắt cho bé từ các loại thực phẩm giàu sắt như:
- Thịt, cá, trứng
- Các rau xanh giàu sắt như: bông cải xanh, rau lá xanh đậm như cải xoăn và rau bina…
- Các loại Trái cây khô: quả chà là hay quả sung…
- Các loại hạt: hạt đậu phộng và hạt đậu xanh…
Trong trường hợp lượng sắt bổ sung từ thực phẩm không đủ, trẻ vẫn còn dấu hiệu thiếu sắt thì bạn nên cho bé đi khám và hỏi ý kiến bác sĩ về việc bổ sung sắt cho trẻ. Bởi dù sao, sắt vẫn là khoáng chất quan trọng không chỉ với quá trình tạo máu mà còn ảnh hưởng tới hệ miễn dịch và sự phát triển trí tuệ của trẻ.
Bạn nên lựa chọn các sản phẩm sắt hữu cơ như: Sắt bisglycinate, Sắt PolyMaltose vì những loại sắt có khả năng tương thích cơ thể cao, trẻ dễ hấp thu, hạn chế bị lắng đọng trong cơ thể. Đặc biệt, các nghiên cứu gần đây còn cho thấy Sắt Bisglycinate không chỉ dễ hấp thu mà khả năng hấp thu còn được điều chỉnh theo nhu cầu từng bé nên rất an toàn.
Ferrodue – Sắt Bisglycinate đầu tiên tại Việt Nam
Hiệp hội An toàn Thực phẩm Châu Âu (EFSA) còn chấp thuận sử dụng Sắt Bisglycinate trong các sản phẩm bảo vệ sức khỏe và thậm chí cả thực phẩm hàng ngày, cho cả trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ như giải pháp bổ sung sắt an toàn và hiệu quả. Đây là loại sắt mà bạn nên tham khảo để tránh các biến chứng và dấu hiệu thừa sắt ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.
Bên cạnh đó, bạn cũng cần tuyệt đối tuân thủ liều lượng khi bổ sung. Dưới đây là bảng thống kê nhu cầu sắt của trẻ mà bạn có thể tham khảo. Trong đó với trẻ từ 4 tháng đến 5 tuổi thì lượng sắt từ thức ăn chiếm từ 10-15% nhu cầu, còn lại nên bổ sung sắt cho trẻ với liều lượng vừa đủ như bảng khuyến cáo.
Trong những trường hợp thừa sắt ở mức độ nặng, việc điều trị bằng thuốc thải sắt (Exjade 250mg, Deferox 500mg) hoặc lấy máu sẽ được các bác sĩ chỉ định.
- Lấy máu hay còn gọi là phương pháp truyền thải sắt được thực hiện liên tục, được đánh giá là một phương pháp điều trị bệnh thừa sắt an toàn và hiệu quả.
- Ngay ban đầu, bệnh nhân sẽ được đưa đi lấy khoảng 470ml máu, tùy thuộc vào tình trạng và quy trình điều trị sẽ thực hiện lấy máu từ một cho đến đến hai lần trong 1 tuần.
- Sau đó, tỷ lệ sắt trong cơ thể của người bệnh quay trở lại mức bình thường, việc lấy máu được thực hiện ít dần theo thời gian, khoảng từ 2 đến 4 tháng sau và lâu dần hoặc không phải truyền thải sắt nữa.
Trên đây là các dấu hiệu thừa sắt ở trẻ sơ sinh và cách phòng ngừa, xử trí khi của tình trạng này. Hãy lựa chọn sản phẩm sắt tốt và dùng đúng liều lượng, để lọ sắt xa tầm với của trẻ để có thể bổ sung sắt an toàn và hiệu quả cho con nhé.
Tham khảo thêm:
– Trẻ thiếu máu nên uống thuốc gì? Top 5 loại thuốc nên sử dụng
– Dấu hiệu trẻ thiếu sắt: Nguyên nhân và các cách điều trị cần biết
– Thuốc bổ sung sắt cho bé loại nào tốt nên sử dụng hiện nay?
Dược sĩ Trần Thị Quỳnh Chi – giám đốc phụ trách chuyên môn của hãng Buona Italy với rất nhiều nhãn hàng dành cho nhi khoa hàng đầu Italy.
