Các loại thuốc xổ thường được biết đến với tác dụng giúp đi ngoài nhanh chóng. Song thuốc xổ bản chất là gì và chúng có thực sự an toàn khi sử dụng cho trẻ nhỏ?
Buona – Chăm sóc sức khỏe khoa học cho trẻ ngay từ những tháng năm đầu đời theo tiêu chuẩn Châu Âu. Con trẻ lớn khôn từng ngày với một thân thể khỏe mạnh, tâm hồn vui tươi và trí tuệ thông thái.
1. “Bản chất” thuốc xổ là thuốc gì?
Thuốc xổ là tên gọi phổ thông để chỉ chung cho các loại thuốc nhuận tràng có tác dụng tẩy xổ mạnh, giúp người bệnh đi ngoài nhanh chóng chỉ sau vài tiếng dùng thuốc. Chúng được sử dụng trong khám chẩn đoán bệnh đường ruột, làm sạch ruột trước phẫu thuật hoặc trong các trường hợp táo bón nặng cần tống phân gấp.
Tìm hiểu về công dụng của thuốc xổ
Tác dụng tẩy xổ mạnh này thường có được từ việc sử dụng thuốc nhuận tràng liều cao hoặc thuốc thuộc nhóm nhuận tràng kích thích. Một số loại có thể kể đến như: bisacodyl, picosulfat natri, sennosid, cascara, dầu thầu dầu,… Chúng kích thích đám rối thần kinh chức năng vận động ở thành ruột, gây co bóp các cơ thành ruột để tống đẩy phân ra ngoài.
Tham khảo: Trẻ ăn dặm bị táo bón, mẹ phải làm sao đây?
Uống thuốc xổ bao lâu có tác dụng? Thông thường, thuốc xổ ruột cho hiệu quả chỉ sau 6-12h, nên được sẽ uống 1 liều trước khi đi ngủ để có thể đi ngoài vào sáng hôm sau.
Tuy nhiên, cũng chính vì tác dụng nhanh chóng này mà tác dụng phụ chúng để lại cũng không hề nhỏ, nhất là với trẻ em.
2. Nguy hiểm khi dùng thuốc xổ trị táo bón cho trẻ
Phần lớn chất dinh dưỡng được hấp thu ở ruột non, nhưng nước và khoáng chất sẽ được tái hấp thu lại vào máu trong ruột già (đại tràng). Hơn nữa, đây là nơi mà phần lớn vitamin biotin và K2 được tạo ra (nhờ hệ vi khuẩn ruột kết), chúng sẽ được hấp thu vào máu và thực hiện chức năng trong cơ thể.
Trẻ đau bụng, rối loạn điện giải, táo bón nặng hơn khi sử dụng thuốc xổ
Nguy hiểm ở chỗ, khi sử dụng thuốc xổ mạnh để kích thích các cơ đại tràng tống đẩy phân ra ngoài nhanh chóng thì nước và chất điện giải cũng bị bài tiết theo mà chưa được hấp thu kịp. Do đó trẻ dễ gặp phải tác dụng phụ rối loạn cân bằng điện giải, đau bụng, buồn nôn, kích ứng ở trực tràng. Nếu dùng lâu dài có thể mất trương lực ruột và không còn phản xạ đi ngoài.
Chính vì thế, sử dụng thuốc xổ mạnh cho trẻ bị táo bón là nguy hiểm và không được khuyến cáo. Chúng chỉ thực sự cần thiết khi dùng các loại thuốc nhuận tràng không hiệu quả.
3. Chỉ nên dùng thuốc xổ trong trường hợp nào?
Thuốc xổ được sử dụng nhiều nhất cho tình trạng khó đi tiện, bị táo bón. Do vậy, các triệu chứng của táo bón cũng chính là các trường hợp mà chúng ta nên dùng thuốc xổ. Một số dấu hiệu của táo bón như sau:
+ Đi đại tiện ít hơn 3 lần/ 1 tuần
+ Phân khô và cứng, khiến hậu môn bị đau
+ Trướng bụng/ đau quặn bụng
+ Lượng phân ít
+ Cảm giác vẫn buồn đi đại tiện sau khi vừa đi xong
Táo bón là hiện tượng xảy ra bình thường và hầu như ai cũng mắc phải ít hay nhiều lần. Khi có các triệu chứng của táo bón, bạn có thể áp dụng chế độ ăn khác để dễ tiêu hóa hơn, đồng thời tập luyện thể dục và bổ sung nhiều nước để cải thiện lối sống lành mạnh. Tuy nhiên, nếu thấy tình trạng táo bón không có tiến triển tốt, bạn có thể dùng thuốc xổ để tiêu hóa dễ dàng hơn.
Ngoài ra, cần chú ý rằng thuốc xổ chỉ có khả năng cải thiện chứng táo bón tạm thời và bạn không nên lạm dụng nó để điều trị táo bón quá 7-10 ngày.
4. Các loại thuốc xổ trên thị trường hiện nay
Hiện nay, thuốc xổ có 5 loại chính, mỗi loại đều có khả năng đặc trưng riêng biệt song đến cuối cùng vẫn là giúp người bị táo bón sẽ tiêu hóa dễ hơn. Chi tiết như sau:
+ Chất xơ và chất nhầy: Loại thuốc xổ này lấy chủ yếu từ tảo biển và thành phần thức ăn, có tác dụng tăng độ ngấm nước và thể tích phân. Lưu ý, loại thuốc này chống chỉ định với những người loét hành tá tràng và tắc ruột cơ học.
+ Thuốc làm trơn và mềm phân: Có tác dụng làm phân mềm và trơn hơn, qua đó dễ dàng đào thải ra ngoài.
+ Thuốc nhuận tràng thẩm thấu: Có thể làm sạch đường ruột khi soi đại tràng hay chữa táo bón mãn tính. Loại thuốc này cũng giúp làm mềm phân và tống sạch phân ra ngoài, nhưng chống chỉ định với người bị viêm loét đại trạng trực, suy tim, tắc ruột.
+ Thuốc kích thích nhu động: Khả năng tác động lên thần kinh vận động bài tiết của ruột, qua đó co bóp và giúp tống phân ra ngoài.
+ Thuốc nhuận tràng tác dụng tại chỗ: Gây kích thích phản xạ đại tiện, dùng khi chuẩn bị nội soi hoặc táo bón.
5. Trẻ uống thuốc xổ vẫn không đi ngoài cần làm gì?
Sử dụng thuốc xổ có thể giúp cơ thể đào thải phân tạm thời để làm giảm tình trạng chướng bụng, khó tiêu. Tuy nhiên, nếu cho trẻ uống thuốc xổ được 1-2 ngày mà vẫn chưa thấy con đi ngoài được, các mẹ cần dừng cho con uống loại thuốc này lại.
Các bác sĩ cho biết, dùng thuốc xổ nhiều có thể khiến đường ruột bi suy yếu và khiến cơ thể kiệt sức. Trong khi đó, trẻ vẫn chưa đủ mạnh mẽ và cứng cáp để chịu đựng được những cơn mệt mỏi như vậy. Khi nhận thấy trẻ uống thuốc xổ vẫn không đi ngoài, các mẹ nên đưa con đi kiểm tra, và hỏi ý kiến bác sĩ để có cách điều trị sao cho phù hợp.
Nhìn chung, để con không phải dùng thuốc xổ, các mẹ cần lưu ý đảm bảo một chế độ ăn dinh dưỡng hợp lý cho con giúp trẻ không bị táo bón. Các bữa ăn của trẻ nên có nhiều chất xơ và vitamin từ rau xanh và các loại hoa quả. Cùng với đó là phải đảm bảo cho trẻ uống đủ nước hàng ngày. Đây là một lưu ý đơn giản nhưng cần các mẹ thực hiện mỗi ngày để con không bị khó tiêu, và đau bụng khó chịu.
6. Điều trị táo bón cho trẻ an toàn & dứt điểm thế nào?
Ở trẻ em, chứng táo bón rất khó khắc phục dứt điểm. Rất nhiều trường hợp đã thay đổi chế độ ăn uống, trẻ ăn nhiều rau mà vẫn bị táo, hay uống thuốc táo bón mãi không khỏi, ngưng thuốc thì bị lại hay nhờn thuốc, dùng lâu dài không có tác dụng,…
Lý do chính trong trường hợp này là cảm giác sợ đi ngoài đã trở thành một thói quen khó bỏ ở trẻ. Sau nhiều lần đi ngoài đau rát vì phân khô cứng, trẻ sẽ hình thành tâm lý sợ không dám đi ngoài, nín nhịn. Lúc này thay đổi chế độ ăn uống chỉ là thứ yếu. Đồng thời nếu bạn cho trẻ điều trị “ngắt chừng”, trong khi cảm giác sợ hãi ấy vẫn còn tiềm ẩn thì chứng táo bón rất dễ quay trở lại. Bên cạnh nỗi sợ đi ngoài thì trẻ còn dễ mất niềm tin vào tiến trình điều trị và bạn lại phải khắc phục lại chúng gần như từ đầu.
Vì thế nguyên tắc trong điều trị táo bón là làm mềm phân đủ lâu để trẻ quên đi cảm giác sợ đi ngoài vô thức kia. Vì phải sử dụng trong thời gian dài (3-6 tháng, thậm chí 1 năm tùy từng tình trạng) nên thay vì sử dụng các loại thuốc xổ mạnh kích thích các dây thần kinh tống phân ra ngoài, các loại thuốc nhuận tràng thẩm thấu được khuyến cáo ưu tiên hàng đầu. Vì tạo ra môi trường thẩm thấu nên chúng sẽ hút nước làm mềm phân, đồng thời thể tích khối phân tăng lên nên kích thích nhu động ruột tống đẩy phân ra ngoài như cơ chế sinh lý tự nhiên của cơ thể.
Phân biệt thuốc nhuận tràng thẩm thấu và nhuận tràng kích thích
Một số hoạt chất thuộc nhóm nhuận tràng thẩm thấu như: PEG 3350 (macrogol 3350), macrogol 4000, lactulose, sorbitol, glycerin,…
Trong đó, PEG 3350/macrogol 3350 là hoạt chất hiệu quả nhất và có nhiều bằng chứng an toàn lâm sàng trên trẻ nhỏ. Chúng là các chuỗi polyethylen glycol trơ về mặt sinh học nên không bị chuyển hóa và được thải trừ nguyên vẹn ra khỏi cơ thể, do đó an toàn và không gây nhờn thuốc khi sử dụng kéo dài. Mặt khác, các phân tử PEG 3350 liên kết hóa học với các phân tử nước nên có tác dụng giữ nước giúp phân mềm, tăng thể tích khối phân nên kích thích nhu động ruột tống đẩy phân ra ngoài tự nhiên.
Hiện nay, các Hiệp hội Tiêu hóa lớn trên thế giới như: ESPGHAN (Hội Tiêu hóa – Gan mật – Dinh dưỡng châu Âu), NASPGHAN (Hiệp hội Tiêu hóa – Gan – Dinh dưỡng Nhi khoa ở Bắc Mỹ), NICE UK (Viện Y khoa và Chăm sóc Sức khỏe Anh Quốc),… đều khuyến nghị sử dụng PEG 3350 là lựa chọn đầu tay trong GIẢI QUYẾT & KIỂM SOÁT tình trạng táo bón chức năng ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.
Macrogol 3350 (PEGinpol) là chỉ định đầu tay trong điều trị táo bón chức năng ở trẻ
Ở Việt Nam, hoạt chất PEG 3350 đã được phân phối với tên thương mại là PEGinpol, đây sản phẩm thuốc nhuận tràng được sản xuất tại Italy và nhập khẩu nguyên hộp về Việt Nam theo quy định của Bộ Y tế. Sản phẩm sử dụng an toàn cho trẻ từ 6 tháng tuổi và đang được bán tại BV Nhi TW, BV Đa khoa Xanh Pôn,…
Tham khảo thông tin sản phẩm tại: https://buonavn.com/san-pham/bot-nhuan-trang-tri-tao-bon-peginpol/
Nếu có bất kỳ câu hỏi nào thêm về sản phẩm Buona hay vấn đề nào liên quan khi sử dụng thuốc xổ cùng sức khỏe của bé, bạn hãy liên hệ với Buona qua facebook/zalo hoặc gọi trực tiếp đến Tổng đài 0974.402.860 để được tư vấn miễn phí nhanh nhất!
Tham khảo thêm: Chế độ ăn cho người táo bón nặng đảm bảo giúp đi tiêu dễ dàng
Dược sĩ Trần Thị Quỳnh Chi – giám đốc phụ trách chuyên môn của hãng Buona Italy với rất nhiều nhãn hàng dành cho nhi khoa hàng đầu Italy.
